Bilgisayar Oyunlarında Telif Hakları

Bilgisayar oyunları, teknolojinin gelişmesiyle birlikte sadece bir eğlence aracı olmaktan çıkmış, sanatsal ve teknik bir eser olarak da değerlendirilmeye başlanmıştır. Ancak oyunların telif hakları kapsamında korunması, eser niteliği taşıyıp taşımadığı ve hangi kategoride değerlendirileceği konusu hukuki tartışmalar yaratmaktadır. Bu yazıda, bilgisayar oyunlarının telif hakkı kapsamında nasıl korunduğunu ve bu alanda karşılaşılan hukuki zorlukları ele alacağız.

Bilgisayar Oyunları Eser Niteliği Taşır Mı?

Bilgisayar oyunlarının eser olarak kabul edilip edilmeyeceği sorusu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında değerlendirilmektedir. Bu kanuna göre bir ürünün eser sayılabilmesi için dört temel koşulu sağlaması gerekmektedir:

1. Fikri bir çabanın ürünü olmalı: Oyunların yazılım, grafik tasarım ve hikaye unsurları, yaratıcı bir çabanın sonucudur.
2. Sahibinin hususiyetini taşımalı: Oyunlar, yapımcısının sanatsal ve teknik özelliklerini yansıtır.
3. Şekillenmiş olmalı: Oyunlar, somut bir şekilde oynanabilir durumda olup, üçüncü kişiler tarafından algılanabilir olmalıdır.
4. Kanunda sayılan eser türlerinden birine dahil olmalı: Bu noktada bilgisayar oyunlarının hangi eser kategorisine dahil olduğu tartışmalıdır.

FSEK kapsamında, bilgisayar oyunları doğrudan bir eser türü olarak belirtilmemektedir. Ancak Yargıtay’ın, bu oyunların “bilgisayar programı” olarak değerlendirilebileceğini belirten kararları bulunmaktadır. Bilgisayar oyunları, yazılım, grafik, ses, etkileşim gibi çoklu unsurlar barındırdığından, öğretide karma eserler olarak kabul edilmektedir.

Bilgisayar Oyunlarının Unsurları

Bilgisayar oyunlarının telif hakları kapsamında korunması için öncelikle bu oyunların hangi unsurlardan oluştuğunu anlamak önemlidir. Bir bilgisayar oyunu şu temel unsurları içerir:

1. Yazılım/Program: Oyunların temel yapı taşını oluşturur ve programlama dilleri ile geliştirilir.
2. Oyun Tasarımı: Oyunun sanat, hikaye, karakterler, sesler ve oynanış mekaniklerini içerir.
3. Etkileşim Unsuru: Oyuncuların oyunla kurduğu dinamik ilişki, oyunun diğer eser türlerinden farklı olmasını sağlar.

Bilgisayar Oyunlarının FSEK Kapsamında Korunması

FSEK, bilgisayar oyunlarını doğrudan bir eser türü olarak tanımlamasa da, yazılım kısımlarını “ilim ve edebiyat eserleri” kategorisi altında koruma altına almaktadır. Ancak oyunun sadece yazılım kısmının korunması, oyunun diğer unsurları olan tasarım, grafik ve etkileşimi kapsamamaktadır. Bu nedenle, bilgisayar oyunlarının “sinema eseri” yönü de dikkate alınarak karma nitelikli eserler olarak değerlendirilmesi gerektiği savunulmaktadır.

Bilgisayar Oyunlarının Sinema Eseri Olarak Değerlendirilmesi

Öğretide ve bazı yargı kararlarında, bilgisayar oyunlarının sinema eserleri ile benzer özellikler taşıdığı belirtilmektedir. Oyunların sinematik sahneleri, görsel-işitsel unsurlarıyla sinema eserlerine yakın bir yapıya sahiptir. Ancak oyunların oyuncuya sunduğu etkileşimli yapı, sinema eserlerinden ayrılmasını sağlar. Bu nedenle oyunların sinema eseri kategorisine dahil edilip edilmeyeceği de tartışmalıdır.

Telif Haklarının Korunması İçin Çözüm Önerileri

Bilgisayar oyunlarının çoklu ortam (multimedya) eserleri olarak kabul edilmesi gerektiği dile getirilmekle birlikte, FSEK kapsamında böyle bir kategorinin bulunmadığı bilinmektedir. Bu durum, bilgisayar oyunlarının telif hakları yönünden korunmasını zorlaştırmaktadır. Ancak oyunların korunması için çeşitli yollar mevcuttur:

1. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kapsamında Koruma: Yazılım ve sinema eseri unsurları yönünden somut duruma göre koruma sağlanabilir.
2. Sözleşmeler ile Koruma: Oyun yapımcıları ve platformlar arasında yapılan sözleşmeler, oyunun korunmasını sağlar.
3. Sınai Mülkiyet Kanunu Kapsamında Koruma: Marka tescili ile oyunlara ait isim ve logolar korunabilir.
4. Haksız Rekabet Hukuku: Ticari sırların korunması ve rekabetin bozulmaması için mevcut hükümlerle oyunlar korunabilir.

Sonuç

Bilgisayar oyunlarının eser niteliği taşıması ve telif haklarıyla korunması, günümüz dijital dünyasında önemli bir konudur. FSEK kapsamında doğrudan bir kategoriye dahil edilmemeleri, oyunların karma yapılarından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle oyunların her bir unsurunun farklı yasal düzenlemelerle korunması gerekmektedir. Bilgisayar oyunlarının, yaratıcı düşünceyi kısıtlamadan ve hukuki hakları güvence altına alacak şekilde korunması, gelecekte bu alandaki yasal düzenlemelerin teknolojik gelişmelere ayak uydurması ile gerçekleşebilecektir.

Regulasyon.Net

Av. Gürkan Neşet KANTAR

administrator

See author's posts